W ciągu ostatnich kilku lat wdrażanie inteligentnych systemów transportowych staje się standardem w największych miastach Polski. Kolejne metropolie rozpisują przetargi na różnego rodzaju rozwiązania mające poprawić bezpieczeństwo i komfort podróży w sieci transportowej. Inwestycje te kojarzą się głównie z wielomilionowymi przetargami, których realizacja i wdrożenie trwa latami.

CZY MOŻLIWE JEST ZATEM ROZWIĄZANIE, KTÓRE POTRAFI DOSTARCZYĆ ZARZĄDCOM DRÓG I KIEROWCOM OGROMNĄ WARTOŚĆ, A JEDNOCZEŚNIE POZWOLI ZAOSZCZĘDZIĆ PIENIĄDZE I CZAS?

Z odpowiedzią na to pytanie przychodzą nowoczesne technologie. Należy pamiętać, że skuteczność działania systemów optymalizujących sieć transportową jest wprost-proporcjonalna do ilości, jakości, gęstości oraz zasięgu danych wejściowych, które je zasilają. Nic więc dziwnego, że duża część kosztów inwestycji związana jest z budową infrastruktury pomiarowej niezbędnej do zasilenia systemu w dane czasu rzeczywistego. Rachunek ekonomiczny sprawia jednak, że zastosowanie różnego rodzaju detektorów, pętli indukcyjnych czy też kamer ANPR możliwe jest jedynie w kluczowych punktach sieci drogowej. Nie pozostaje to bez wpływu na działanie systemu dlatego, że ani system, ani operator nie są w stanie zareagować na problem, którego „nie widzą”.

Z rozwiązaniem tego problemu przychodzą sami uczestnicy ruchu drogowego. Powszechność telefonów komórkowych, urządzeń do nawigacji osobistej czy usług monitorowania pojazdów oznacza, że po naszych drogach poruszają się miliony sensorów. Anonimowe dane z tych sensorów, w czasie rzeczywistym dostarczają nam informacji o systemach transportowych miast. Już dziś możemy i potrafimy wykorzystywać takie dane, a ich zastosowanie staje się powszechne w nowoczesnych rozwiązaniach ITS na świecie. Firma CE-Traffic już od 2008 roku rozwija unikalną technologie Floating Car Data (FCD), nazywaną również w literaturze naukowej „danymi z sondowanych pojazdów”, która pozwala wykorzystać potencjał płynący z otaczających nas danych lokalizacyjnych.

CZYM ZATEM RÓŻNIĄ SIĘ TRADYCYJNE METODY POMIARU OD FCD?

Na  wstępie należy podkreślić, że obydwa źródła danych są komplementarne i nie wykluczają się. Co więcej dane z sondowanych pojazdów prawdopodobnie nigdy w pełni nie zastąpią tradycyjnych czujników stacjonarnych z bardzo prostej przyczyny –  do wielu zastosowań niezbędna jest informacja o natężeniu ruchu drogowego (ilość pojazdów), natomiast dane z próby poruszających się pojazdów pozwalają pozyskać informacje o płynności ruchu drogowego (prędkość, czas przejazdu, opóźnienie, poziom swobody ruchu itd.). Zwolennicy tradycyjnych metod pomiaru powiedzą tu, że czujniki, detektory czy kamery są wstanie dostarczyć takie same dane, różnica jest jednak bardzo istotna – zasięg przestrzenny.

Najlepiej zilustrować to na przykładzie ITS w Pradze, który korzysta z danych CE-Traffic. System posiada 166 punktów pomiaru stacjonarnego w kluczowych punktach sieci oraz w tunelach i uzupełniony jest danymi FCD, które w czasie rzeczywistym pozwalają monitorować 2700 odcinków pomiarowych o łącznej długości 1800km. Pozyskiwanie danych na takim obszarze w sposób tradycyjny wiązałoby się z ogromnymi kosztami i w praktyce byłoby niemożliwe. Wykorzystanie danych FCD pozwala zatem objąć systemem ITS całą istotną sieć drogową miasta, województwa a nawet państwa bez konieczności budowy kosztownej infrastruktury pomiarowej. Dzięki temu budżet całej inwestycji jest dużo niższy, a czas wdrożenia może skrócić się z kilku lat do kilku tygodni, a nawet dni.

GDZIE ZATEM DANE FCD TWORZĄ NAJWIĘKSZĄ WARTOŚĆ DLA ZARZĄDCÓW DRÓG?

Rozwiązania oparte o dane z sondowanych pojazdów dostarczają największą wartość tam gdzie niezbędne jest pozyskanie, przetwarzanie, analizowanie i wizualizowanie informacji o płynności ruchu drogowego na dużym obszarze. Typowymi zastosowaniami w zarządzaniu ruchem są: wizualizacja prędkości i zatorów w centrum zarządzania/sterowania ruchem, alerty i powiadomienia dla operatorów o anomaliach w ruchu, dokładne komunikaty o czasach przejazdu i opóźnieniu na znaki zmiennej treści oraz dane do modyfikacji scenariusza drogowego. Są to zatem zastosowania, w których niezbędny jest szeroki obraz sieć transportowej, zamiast poszczególnych skrzyżowań.

Co ważne wszystkie rekordy danych z systemu zapisywane są w historycznych bazach danych (CE-Traffic zbiera te dane od 2010 roku) co daje możliwość szybkiej analizy porównawczej dowolnych okresów. Stanowi to unikalną wartość przy analizach takich jak detekcja wąskich gardeł, czy też „analiza przed i po”, co może znacznie zwiększyć szansę np. na pozyskanie środków na realizację inwestycji. Kolejną grupą zastosowań danych z sondowanych pojazdów są systemy informacji dla kierowców, gdzie CE-Traffic dostarcza dane lub dedykowane rozwiązania m.in. mapy internetowe i aplikacje mobile.

Warto w tym miejscu również dodać, że system CE-Traffic dostarcza dane w standardzie DATEX II oraz jest zgodny z europejska ramowa architektura ITS FRAME.

Nie jest przypadkiem to, że kolejne miasta od wielu lat zaczynają wykorzystywać dane Floating Car Data. Ich wartość dodana do systemów ITS jest bardzo realna. Widać to również w coraz większym zainteresowaniu rozwiązaniami opartymi o dane z sondowanych pojazdów przez zarządców dróg w Polsce.

Rozwój ekonomiczny w krajach Europy środkowo-wschodniej przyniósł ogromny wzrost liczby pojazdów na drogach w regionie. Tylko w Polsce w ciągu ostatniej dekady ich liczba podwoiła się i według danych GUS wynosi już około 26 milionów. Niestety mimo wielu inwestycji w system transportowy, z perspektywy kierowcy, dla którego oczekiwanie w kilkunastominutowym korku wydaje się wiecznością, sytuacja nie ulega poprawie. Winni: zła sygnalizacja, zła droga, zły zarząd dróg…

W rzeczywistości to brak lub niepełna informacja jest często jednym z głównych winnych tej sytuacji. Dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technologii informacja o utrudnieniach na drodze może zostać dostarczona do kierowcy na każdym etapie podróży: począwszy od etapu planowania i wyboru środka transportu, przez wybór trasy, po informację przekazywaną w czasie rzeczywistym już na trasie. Dzięki tej wiedzy, jeszcze przed podróżą możemy zdecydować się na wybór optymalnego środka transportu lub zmienić godzinę podróży, a w przypadku nagłych zdarzeń na trasie np. zatoru spowodowanego wypadkiem, spokojnie poinformować osoby, które nas oczekują o przewidywanym opóźnieniu.

Wiedza dostarczona kierowcy przyczynia się do zwiększenia efektywności całego systemu transportowego oraz poprawia bezpieczeństwo ruchu drogowego. Informacja o utrudnieniach w ruchu może być udostępniana za pomocą różnych środków przekazu: Internetu, aplikacji mobilnych, urządzeń nawigacyjnych pobierających dane o ruchu przez sieć komórkową lub wyposażonych system RDS-TMC, a także znaków zmiennej treści. Warto tutaj wspomnieć, że wdrażanie i stosowanie usług informacyjnych dotyczących ruchu i podróży jest jednym z istotnych punktów dyrektywy PE 2010/40/UE w sprawie ram wdrażania inteligentnych systemów transportowych.

SEETRAFFIC NA iPHONE ORAZ LIVE WEB MAPS SĄ OD WIELU LAT WYKORZYSTYWANE PRZEZ KIEROWCÓW, KTÓRZY NIE POTRZEBUJĄ ROZWIĄZAŃ NAWIGACYJNYCH, A LICZY SIĘ DLA NICH SZYBKA INFORMACJA O KORKACH.

CE-Traffic oferuje pełne portfolio produktów i usług w zakresie informacji o ruchu drogowym dla kierowców. Nasze produkty: SeeTraffic Mobile na iPhone oraz SeeTraffic Live Web Maps są od wielu lat wykorzystywane przez kierowców, którzy nie potrzebują rozwiązań nawigacyjnych, a liczy się dla nich szybka informacja o tym gdzie są korki, aby samodzielnie zaplanować trasę.

Ponadto oferujemy usługi dostarczania informacji o ruchu drogowym kierowcom korzystającym z rozwiązań nawigacyjnych: Live Traffic XML oraz Premium RDS-TMC. Nasze wieloletnie doświadczenie w tym zakresie sprawia, że nie tylko potrafimy skutecznie wykrywać utrudnienia w ruchu drogowym, ale również wiemy w jaki sposób optymalnie zakomunikować tę informację kierowcy. Jest do szczególnie istotne przy projektowaniu komunikatów na znakach zmiennej treści.

CE-Traffic specjalizuje się w dostarczaniu danych w dwóch obszarach: Real-time traffic (Polska, Czechy, Słowacja) oraz Geodemography (Czechy). Nasz Traffic opiera się na technologii Floating Car Data (FCD), która polega na generowaniu danych o ruchu drogowym na podstawie monitorowania anonimowych przejazdów ponad 100,000 pojazdów w czasie rzeczywistym. Z kolei Geodemografia to unikalny w skali światowej system dostarczający informacje o przemieszczaniu się ludności w skali makro, który opiera się o anonimowe dane od operatorów sieci komórkowych.

Postanowiliśmy wykorzystać okazję jaką były Motocyklowe Mistrzostwa Świata na torze Masaryk pod Brnem aby zbadać jakość i korelację danych z naszych dwóch rozwiązań. Nasz system Geodemograficzny analizował ilość telefonów komórkowych podłączonych do stacji bazowych operatorów komórkowych w obszarze toru. W tym samym czasie technologia FCD pozwalała monitorować ruch drogowy na autostradzie D1 (Brno-Praga) w promieniu 5km od toru.

W niedzielę 25-go sierpnia odbyło się zakończenie zawodów. Do godziny 13 na torze i w jego okolicach znajdowało się prawie 140,000 ludzi. W ciągu 3 godzin obszar toru opuściło ponad 100,000 widzów, z pośród których znaczna część ruszyła na autostradę D1. W okolicach godziny 15 podróż 5 kilometrów autostradą, co normalnie zajmuje kilka minut, wydłużyła się o 20 min. O 17 opóźnienie wynosiło już 85 min. Oznacza to przejechanie 5km odcinka autostradą zajmowało 1,5h.

Co ważne przykład ten pokazał, że dane z obydwu systemów są ze sobą silnie skorelowane. Daje to pole do kolejnych analiz i zastosowań. Wykorzystując dane historyczne CE-Traffic z obydwu systemów dla podobnych wydarzeń można zamodelować przestrzenne zachowanie się ludności oraz ruchu drogowego w sytuacjach kryzysowych.